The role of the geographical location of Tlemcen in the resilience and reliability of the Zayyanid government

Document Type : Original Research

Author
Associate Professor, Department of History, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University
Abstract
Historical geography is the study of the role of geographical factors and phenomena, especially natural geography in the formation of historical events. For example, a careful study on the location of some cities shows that the selection of their location was not accidental and was done through a precise process.

Tlemcen, a city in North Africa, known as the capital of the Middle West in the Middle Ages, is an example of a strategic city. This city, which for more than three centuries was the capital of a state of Ben-Abd al-Wad, (a state surrounded on all sides by hostile states) It holds the record for most and longest military and economic sieges in North Africa, but in the vast majority of these attacks and sieges, it has shown high resilience. It seems that the unique geographical location and natural defense barriers along with being located at important trade crossroads that have increased public wealth and social welfare, in addition to abundant water resources and fertile plains and agricultural lands that provide food. This set of factors led to the continuation of the government of Banu Abdul Wad.

Keywords

Subjects


1. ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، به کوشش ابوالفداء عبدالله القاضی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415ق/1995م، ج8، ص 329 و ج9، ص 202.
2. ابن احمر، روضه النسرین فی الدوله بنی مرین، تحقیق عبدالوهاب بن منصور، رباط، المطبعه الملکیه، 1423ق، صص 22-23.
3. ابن حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، بیروت، دارالجیل، بی تا، ج 5، ص 257.
4. ابن خطیب، الإحاطه فی أخبار غرناطه، مصحح یوسف علی طویل، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی تا، ج2، ص 424.
5. ابن خطیب، رقم الحلل فی نظم الدول، منشورات وزاره الثقافه، 1990م، ص 231.
6. ابن خلدون، ابوزکریا یحیی، بغیه الرواد فی تاریخ بنی عبدالواد، الجزایر، 1903م، ج1، صص 119-125 و ج 2، ص 206.
7. ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، العبر؛ تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران، 1370، ج 6، صص 85-120 و 161 و 290 و ج7، صص 284-291 و 312.
8. ابوالفداء، عمادالدین اسماعیل، تقویم البلدان، عبدالمحمد آیتی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1349ش، ص 183.
9. ایست، دابلیو گوردن، تاریخ در بستر جغرافیا، ترجمه حسین حاتمی‌نژاد و حمیدرضا پیغمبری، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام، 1392، صص 20- 23 و 102-105.
10. بن عبدالله، عبدالعزیز، الموسوعه المغربیه، رباط، وزاره الاوقاف، بی تا، ج 1، ص 118.
11. بوعزیز، یحیی، تلمسان عاصمه المغرب الاوسط، الجزائر، وزاره الثقافه، 2007، صص 6-51.
12. بیکر، الن اچ، جغرافیا و تاریخ (پیوند مرزها)، ترجمه مرتضی گودرزی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام، 1392، صص 270-271.
13. پلانهول، ژاویه، مبانی جغرافیایی تاریخ اسلام، ترجمه عبدالله ناصری طاهری، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام،1390، صص 140-141.
14. جولیان، شارل اندری، تاریخ افریقیا الشمالیه، ترجمه محمد مزالی، الدار التونسیه للنشر، 1988م.
15. جیلانی، عبدالرحمن، تاریخ الجزائر العام، الجزائر 1952م، ج 2، ص 26 و 229.
16. زرکشی، ابی عبدالله محمد بن ابراهیم، تاریخ الدولتین الموحدیه و الحفصیه، چاپ اول، تحقیق محمد ماضور، تونس، 1966م، ص 73.
17. الزرکلی، خیرالدین، الاعلام، چاپ دهم، بیروت، دارالعلم للملایین، 1992م.
18. سالم، السید عبدالعزیز، تاریخ المغرب الکبیر، بیروت، دار النهضه العربیه، 1981م، ج2، ص 873.
19. السلاوی، احمد بن خالد الناصر، الاستقصاء لاخبار دول المغرب الاقصی، دارالکتاب، اسکندریه، 1955م، ج 2، ص 197 و ج 3، ص 83 و ج4، ص 4.
20. العبادی، احمد مختار، دراسات فی تاریخ المغرب و الاندلس، اسکندریه، بی تا، صص 197ـ198.
21. علاوی، محمد مزاحم، "یغمراسن بن زیان و دوره فی قیام الدوله الزیانیه"، التربیه و العلم، ربیع الاول 1409، العدد 6، صص 245ـ 250.
22. الفاسی، علی بن ابی زرع، الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار الملوک المغرب و تاریخ مدینه فاس، رباط، دار المنصور، 1972م، صص 90 و 386-388.
23. القلقشندی، ابی العباس احمد بن علی، صبح الاعشی فی صناعه الانشاء، مصر، بی تا، ج 7، ص 149.
24. لومبارد، موریس، جغرافیای تاریخی جهان اسلام در چهار قرن نخستین، ترجمه عبدالله ناصری طاهری و سمیه سادات طباطبایی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام، 1390، صص 82-160 و247.
25. مونس، حسین، تاریخ و تمدن مغرب، ترجمه حمیدرضا شیخی، تهران انتشارات سمت، 1393ش، ج 3، صص 120-149.
26. ناشناس، الحلل الموشیه فی ذکر الاخبار المراکشیه، تحقیق سهیل زکّار و عبدالقادر زمامه، دارالبیضاء، دارالرشاد الحدیثه، 1399 ق، ص 130.
27. الوزان الفاسی، حسن بن محمد، وصف افریقیه، ترجمه محمد حجی و دیگران، چاپ دوم، بیروت، دارالغرب، 1983م، ص388.