راهکارهای ارتقای هویت فرهنگی و اجتماعی در محله‌های شهر اسلامی ایرانی با تاکید بر خانواده

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسنده
دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
10.48311/psp.2025.114328.0
چکیده
خانواده­ به عنوان رکن زندگی اجتماعی در فرهنگ و آموزه­های اسلامی است که در شهرها و محله­های شهری ایرانی اسلامی نمود پیدا می­کند. این امر در دوران گذشته جایگاه محکمی در ابعاد مختلف اجتماعی و سبک زندگی داشته است که تحولات دوران معاصر در نظام صنعتی ، اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی منجر به تغییرات عظیم در ساختار کالبدی ، فرهنگی و اجتماعی شهرها و محله ها و تضعیف روابط بین شهروندان و بروز بحران هویت شده است. نبود مرکز محله، خانه­های آپارتمانی و برج نشینی، مصرف گرایی، و فردگرایی منجر به تضعیف هویت محله­ای خانواده­مبنا شده و شهرک های مسکونی جای محله را گرفته است. لزوم بازشناسی هویت محله­ای را به صورت جدی مطرح می نماید. هدف مقاله حاضر تبیین مفهوم هویت محله­ای خانواده­مبنا از منظر عوامل فرهنگی و اجتماعی است که روش پژوهش تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی با رویکرد کیفی و میان­رشته­ای انجام می­شود. بنابراین پس از طرح ضرورت مساله در بخش مبانی نظری می­کوشد تا مفهوم هویت محله و عوامل فرهنگی و اجتماعی را تبیین کرده و تاثیر و نقش آنها را در شکل گیری و تثبیت هویت تشریح نماید و سپس راهکارهای عملی به منظور نیل به هدف مقاله را ارائه نماید. توجه بر خانواده و الزامات و نیازهای آن در برنامه­ریزی و طراحی محله­های شهری از منظر الگوی ایرانی اسلامی می­تواند محله ایرانی اسلامی را بر مبنای خانواده و مبانی ایرانی اسلامی آن محقق نماید. برنامه­ریزی و طراحی شهری محله­مبنا، نیازمند ایجاد مرکز محله پاسخده برای تمامی نیازهای ضروری، اجتماعی و اختیاری خانواده­هاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات