تبیین الگوی عوامل تنش و منازعه میان قلمروهای سیاسی – اداری

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
حسن جعفر زاده 1
زهرا احمدی پور 2
محمدرضا حافظ نیا 3
مصطفی قادری حاجت 4
1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران.
3 استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
4 استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده
روند رو به گسترش منازعات محلی در داخل فضای ملی کشورها و میان قلمروهای سیاسی– اداری آنها این مسئله را مطرح می‌سازد که اساسا این گونه منازعات و تنش‌ها مبتنی بر چه عوامل و بنیادهایی هستند و از چه سازو کاری تبعیت می‌کنند. اگرچه تفاوت‌ها و تعارضات بنیادی در زمینه‌های مختلف فضایی- جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی و قومی،تاریخی، سیاسی و... زیر بنای بسیاری از تنش‌ها و منازعات داخلی کشورها است، اما یکی از مهمترین عوامل تشدید کننده و یا کاهش دهنده این منازعات، چگونگی فرایند مدیریت و سازماندهی سیاسی فضا در قالب تقسیمات کشوری است. از همین رو در این تحقیق با استفاده از روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای مهمترین عوامل و منابع تنش و منازعه میان قلمروهای سیاسی- اداری در درون کشورها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که عواملی مانند چگونگی الگوی مدیریت سیاسی فضای ملی، تغییرات مرزها و محدوده‌های تقسیمات کشوری، عدم همگنی و تجانس طبیعی و فرهنگی واحدهای تقسیماتی، توسعه نامتوازن واحدهای سیاسی- اداری، نقش آفرینی پدیده جغرافیای قدرت و حمایت، رقابت‌های محلی، حوزه بندی‌های انتخاباتی، حس مکانی واحدها و تاثیرات هویتی ناشی از آن، اشکال و اندازه نامتوازن واحدهای تقسیماتی، اختلافات مرزی و مسائل زیست محیطی از مهمترین عوامل ایجاد تنش و منازعه میان قلمروهای سیاسی- اداری است. همه این عوامل در یک رابطه سیستماتیک با هم قرار دارند و عملکرد متقابل آنها با یکدیگر سبب تشدید منافع متعارض، واگرایی و در نهایت ایجاد تنش‌ها و منازعات میان قلمروهای سیاسی– اداری خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

1. احمدی پور، زهرا و محمد رحیم رهنما. (1390). نقش نظام تقسیمات کشوری در توسعه ملی مورد مطالعه: ایران، فصلنامه برنامه ریزی و آمایش فضا، شماره70، ص 17.
2. احمدی پور، زهرا و میثم میرزایی تبار. (1389). نقش احساس مکانی در سازماندهی سیاسی فضا، فصلنامه آمایش محیط، شماره 12، ص 60.
3. احمدی پور، زهرا و همکاران. (1392). بررسی نقش تقسیمات کشوری در توسعه ناحیه‌ای، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 41، ص 60.
4. احمدی پور، زهرا و همکاران. (1393). بررسی راهبرد تشکیل استان خلیج فارس و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس، شماره 1، ص 95.
5. احمدی پور، زهرا. (1379). تقسیمات کشوری و امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 7، ص279.
6. احمدی پور، زهرا و علیرضا منصوریان. (1385). تقسیمات کشوری و بی ثباتی سیاسی در ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال 2، شماره 1، ص 63.
7. احمدی، سیروس و محمد اکبرزاده. (1397). پیامدهای سیاسی– امنیتی خشک شدن دریاچه ارومیه، فصنامه ژئوپلیتیک، سال 14، شماره 3، ص 95.
8. اخباری، محمد و محسن یداللهی. (1384). فرایند تصمیم گیری تقسیم استان خراسان و اثرات سیاسی- اجتماعی آن، فصلنامه ژئوپلیتیک، دوره 1، شماره 2، ص 27.
9. اطاعت، جواد و سیده زهرا موسوی. (1389). رابطه متقابل امنیت ناحیه‌ای و توسعه یافتگی فضاهای سیاسی با تاکید بر سیستان و بلوچستان، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 21، ص90.
10. اطاعت، جواد و سیده زهرا موسوی. (1387). تقسیمات کشوری و توسعه پایدار در ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهارم، شماره 3، ص 71.
11. اعظمی، هادی و علی اکبر دبیری. (1391). تحلیل عناصر تهدید اقتصادی- کارکردی و شکلی- کالبدی در نظام تقسیمات کشوری ایران، فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 18، ص 190.
12. برگس، هیدی. (1390). دانشنامه حل و فصل منازعه، ترجمه محمد جعفر جوادی ارجمندی، انتشارات دانشگاه تهران، ص 108.
13. بیرو، آلن. (1375). فرهنگ علوم اجتماعی، باقر ساروخانی، تهران: نشر کیهان، ص 62.
14. پورموسوی، موسی و همکاران. (1387). سازماندهی سیاسی فضا و نواحی فرهنگی و کارکردی در ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، دوره4،شماره 13، ص 94-91.
15. پیشگاهی فرد، زهرا و همکاران. (1391). بررسی تاثیرات شکل جغرافیایی استان ایلام بر توسعه نیافتگی آن، فصلنامه برنامه ریزی منطقه‌ای، شماره 8، ص 90.
16. حافظ نیا، محمد رضا. (1392). بررسی و نقد نظریه‌های تنش و منازعه کشورها و ارائه مدل نظری، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 32، ص 1.
17. حافظ‌نیا، محمدرضا. (1385). اصول و مبانی ژئوپلیتیک، انتشارات پاپلی، ص 344.
18. دادس، کلاوس. (1384). ژئوپلیتیک در جهان متغیر، ترجمه علاالله عبدی و زهرا احمدی پور، نشر بلاغ دانش، ص 30.
19. دولفوس، اولیویه. (1374). فضای جغرافیایی، ترجمه سیروس سهامی، نشر نیکا، ص 139.
20. ریاحی، وحید و همکاران. (1399). عوامل موثر بر ناکارآمدی نظام تقسیمات کشوری در سطح محلی (مورد مطالعه: شهرستان ارومیه)، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 59، ص 123.
21. فالتزگراف، رابرت و جیمز دئورتی. (1389). نظریه‌های متعارض در روابط بین‎الملل، نشر قومس، ص 297.
22. کریمی پور، یدالله و حمید رضا محمدی. (1389). ژئوپلیتیک ناحیه گرایی و تقسیمات کشوری ایران، تهران: نشر انتخاب، ص 202.
23. کلار، مایکل. (1381). جغرافیای جدید منازعات، فصلنامه سیاست خارجی، سال شانزدهم، شماره 1، صص 131-130.
24. مویر،ریچارد. (1391). درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمه دره میرحیدر، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ص 199.
25. وبر، ماکس. (1393). جامعه و اقتصاد، ت‍رج‍م‍ه‌ ع‍ب‍اس‌ م‍ن‍وچ‍ه‍ری‌، م‍ه‍رداد ت‍راب‍ی‌ن‍ژاد، م‍ص‍طف‍ی‌ ع‍م‍ادزاده‌، انتشارات سمت، ص43.
26. هالستی، کالوی یاکو. (1373). مبانی تحلیل سیاست بین الملل. ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری،تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، ص 693.
27. Bächler, Günter. (2004). Conflict Transformation Through State Reform, Berghof Research Center For Constructive Conflict Management, 2.
28. Bazzi, Samuel and Matthew Gudgeon. (2016). Local Government Proliferation, Diversity and Conflict, Studies of Conflict Project (ESOC) Working Papers 5, Empirical Studies of Conflict Project, 1, 23,29.
29. Brecher, M. (2008). International Political Earthquakes, United States: Michigan University Press, 6.
30. Collins, Randall. (1985). Four Sociological Traditions, Oxford University Press, p67.
31. Coser, Lewis. (1956). The Function of Social Conflict, New York: The Free Press, 3.
32. Creanga, lon. (2001). Local Public Administration In The Context of Current Constitutional Provisions And Perspective of New Constitutional Regulations, 1.
33. Deutsch, M. et.al. (Eds.). (2006). The Handbook of Conflict Resolution Theory and Practice, Second Edition, San Francisco: Jossey-Bass, 13.
34. Gorur, Aditi and Madeline Vellturo. (2017). Local Conflict, Local Peacekeeping, Peacekeeping Reform Project, Stimson Center, 7.
35. Hajdu, zoltan. (1987). Administrative Geography And Reforms of The Administrative Areas In Hungary, Centre For Regional Studies, Hungarian Academy of Sciences, 52.
36. Harbom, L; Högbladh, S & Wallensteen, P. (2006). Armed Conflict And Peace Agreements. Journal of Peace Research, 13.
37. Jackson, Paul and Zoe Scott. (2007). Local Government in Post-Conflict Environments, United Nations Development Programm Oslo Governance Centre, 5-6.
38. Oberschall, Anthony. (1993). Social Movements Ideologies, Interest, And Identities, Routledge Publisher, 30 -39.
39. Prescott, J.V (1987), Political Frontiers & Boundaries. London: Routledge, 93.
40. Schellenberg, James and Donald P. Irish. (2014). Conflict Between Communities, Published by: Professors World Peace Academy.
41. Smith, D. (2008). Towards A Strategic Framework For Peace Building: Getting Their Act Together: Royal Norwegian Ministry of Foreign Affairs, 21.
42. Subra, Philippe. (2012). Geopolitics: A Unique or Multidimensional Concept? Place, Issues and Tools of Local Geopolitics, Hérodote, n 146-147, La Découverte, 51-57.
43. Suraji, Suraji. (2018). Administrative Region Proliferation And A Conflict of Interests On Public Bureaucracy Distribution In Indonesia, Annual International Conference of Business and Public Administration, 243.
44. Swianiewicz, Paweł. (2010). Territorial Fragmentation As A Problem, Consolidation As a Solution?, By the Local Government And Public Service Reform Initiative, Open Society Institute–Budapest, 11.
45. Tumanyan, david. (2005). The Ways of Local Self-Government System Development In The Republic of Armenia, Policy Papers of the Armenian Team in the Framework of the South Caucasus Regional Project, 21.
46. Venice Commission. (2002). Administrative And Territorial Reforms Creating Territorial Communities or Authorities At Deferent Levels, Final Activity Report, Strasbourg, 4.