آسیب‌شناسی گفتمان آمایش در ایران (چرا آمایش در ایران به گفتمان تبدیل نشده است؟)

نوع مقاله : توصیفی و نظرسنجی

نویسنده
دبیر اندیشکده آمایش بنیادین مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران، ایران
چکیده
از ابتدای دهه ۵۰ هجری شمسی که اصطلاح آمایش سرزمین در ادبیات برنامه‌ریزی ایران مطرح شد، علی‌رغم گذشت بیش از نیم قرن تاکنون مقوله آمایش نه در سطح نظام تصمیم‌گیری و اجرا و نه در حوزه عمومی تبدیل به گفتمان نشده است. از این رو علی‌رغم ضرورت و اهمیت هیچ‌گاه مطالبه عمومی در زمینه آمایش سرزمین شکل نگرفته و حتی متأسفانه در حوزه‌های تخصصی نیز مطالبه توجه به رویکرد آمایشی، تقنین قوانین لازم و جریان پیدا کردن تدابیر اجرایی ذیل راهبردهای آمایشی ابراز نشده است. بنابراین در طول این نیم قرن فراز و فرودهای بسیاری در رابطه با آمایش سرزمین و نهادهای مرتبط مشاهده شده است؛ به گونه‌ای که توقف رویکرد آمایشی و تعطیلی نهادهای مرتبط هیچ انتقادی را برنینگیخته و توجه به راهبردها و تدوین سیاست‌ها بیشتر معطوف به سلیقه و خواست برخی مدیران و کارشناسان بوده است و نه در پاسخ به مطالبه‌ای عام یا خاص. توجه به ریشه‌های این وضعیت و آسیب‌شناسی و شناخت عوامل فرهنگی، مدیریتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دخیل در آن می‌تواند به رقم زدن فضای مطلوب و بسط و تعمیق گفتمان آمایشی به ‌عنوان یک خرده گفتمان ذیل گفتمان پیشرفت در سپهر عمومی و در نظام برنامه‌ریزی بینجامد. شناسایی گره‌های موجود در مسیر گفتمان شدن رویکرد آمایش سرزمین و ارائه راهبردها و سیاست‌ها برای شکل‌گیری، بسط و تقویت گفتمان آمایشی در ایران و نهایتاً ارائه پیشنهادهای مشخص برای رعایت الزامات آمایش سرزمین در اجرای تدابیر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هدف این مقاله است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1 Study Report of Satiran Consulting Engineers. First Round, Program and Budget Organization, 1976.
2 Documentation of General Land Development Policies (Theoretical Foundations). Expediency Assessment Council, November 2014.
3 Ebrahimzadeh, Issa. Land Planning and Environmental Planning. Information Publications, 2019.
4 Fuladi, Mohammad Hassan. Survey of Planning and Decision-Making Processes in Iran. Unpublished Report, Management and Planning Organization, 2014
5 Al Yassin, Ahmed. The History of Development Planning in Iran. Society of Consulting Engineers of Iran, 2013.
6 Sarafi, Mozafar. Land Surveying Article. what and why. Society of Consulting Engineers, Land Surveying conference, 2013.
7 Arami, Hossein. Memorandum of Understanding on Expectations from Planning Land. Society of Consulting Engineers, Planning Land Conference, 2013.
8 Tawfiq, Firoz. Planning in Iran. Management and Planning Education and Research Institute,2013.
9 Tawfiq, Firoz. Planning Land. Center for Studies and Research of Urban Architecture in Iran, 2005.
10 Tawfiq, Firoz. Experience of Several Countries in Planning. Planning and Management Education and Research Institute, 2013.
11 The Approvals of the Land Development Council During the Years, 2005-2006.
12 Arami, Hosein. Planning Land, Analysis of Operational Background and Experiences in Iran. Center for Iranian Islamic Model of Progress, 2015.
13 Azdanlou, Hamid. Discourse and Community. Tehran: Nei Publishing House, 2013.
14 Kahun, Lawrence, From Modernism to Postmodernism, Compiled by Abdul Karim Rashidian (With Other Translators), Tehran: Nei Publishing House, 3rd edition,2002.

15 Shahraki, Arman. Concepts and Terms of Development Anthropology (1): "Giftman", Anthropology and Culture Websit, 9 November 2007.