تبیین نظری رابطه سازماندهی سیاسی فضا و عدالت فضایی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس،‌ تهران، ایران.
2 استاد گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس،‌ تهران، ایران.
3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، رشته جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس،‌ تهران، ایران.
چکیده
سازماندهی سیاسی هر کشوری در قالب تقسیمات کشوری انجام می‌شود، تقسیمات کشوری فرایندی است که سرزمین توسط مرزها محدود شده و هر حکومت برای اداره بهتر سرزمین و سهولت در خدمات رسانی ایجاد توسعه و ایجاد یک عدالت فضایی در کشور نیازمند تقسیم بندی سیاسی فضا می‌باشد. عدالت فضایی از طریق ساز و کار سازماندهی فضا یا برنامه ریزی فضایی، به توسعه متوازن مکان و فضای جغرافیایی منجر شده و موجبات رضایت شهروندان و اعتماد آنها را به سازه مدیریت و سیستم سیاسی مربوطه را فراهم کرده در نتیجه از شکل گیری ذهنیت درجه دو و سه و یا اجحاف ملی در بین آنها تا حد زیادی جلوگیری می‌کند. در این پژوهش که از نوع بنیادی است با استفاده از روش کتابخانه‌ای اطلاعات مورد نیاز جمع آوری می‌شوند و سپس با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی این مسئله پرداخته خواهد شد که سازماندهی سیاسی فضا رابطه‌ای با عدالت فضایی دارد؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که اصول و معیارهای اصلی سازماندهی سیاسی فضا را می‌توان در مباحثی چون افزایش احساس رضایت، سهولت در دسترسی به خدمات و خلق فرصت‌های برابر شهروندان و نواحی دسته بندی کرد. از آنجایی که عدالت فضایی به‌عنوان یک خروجی در پی برابری نسبی قدرت، فرصت و ثروت در راستای کسب حداکثر مزیت‌ها متناسب با ظرفیت‌ها در راستای ارتقای منزلت شهروندان است. با نظر داشتن اصول و رویکردهای سازماندهی سیاسی فضا و عدالت فضایی می‌توان ادعا کرد که ارتباط آنها از نوع تعاملی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. احمدی پور، زهرا و دیگران (1395) برسی نقش تقسیمات کشوری در توسعه ناحیه ای (مطالعه موردی: شهرستان های بوانات و خرم بید) فصلنامه ژئوپلیتیک- سال دوازدهم شماره اول ؛ ص 82-60
2. احمدی پور، زهرا؛ کرمی، قاسم؛ قنبری، قاسم،(1391)، سازماندهی سیاسی فضا، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،تهران
3. اطهاری، کمال(1380) عدالت در فضا، هفت شهر، سال سوم، شماره 9و10، ص 32-25
4. بوریس، مری(1375) تاریخ کیش زرتشت، ترجمه همایون صنعتی زاده، طوس، تهران
5. پورموسوی، سید موسی؛ میرزاده کوهشاهی، مهدی؛ رهنما قره خانبگلو، جهانبخش،(1387)، سازماندهی سیاسی فضا و نواحی فرهنگی و کارکردی در ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهارم، شماره سوم، ص101-75
6. حاتمی نژاد، حسین؛ راستی، عمران(1385) عدالت اجتماعی و عدالت فضایی؛ بررسی و مقایسه نظریات جان رالز و دیوید هاروی، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی ـ پژوهشی، سال سوم، شماره 9، صص 50-38
7. حافظ نیا، محمد رضا؛ قادری حاجت، مصطفی (1397) تدوین راهکارهای دستیابی به عدالت فضایی/جغرافیایی در ایران، رساله فوق دکترا، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
8. حافظ نیا، محمد رضا؛ کاویانی راد، مراد(1396) فلسفه جغرافیای سیاسی، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
9. حافظ نیا، محمدرضا(۱۳۹۵ )،جغرافیای سیاسی ایران، انتشارات سمت، تهران
10. حافظ نیا، محمدرضا و دیگران(1394) طراحی الگوی سنجش عدالت فضایی(مطالعه موردی: ایران)، فصلنامه برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره نوزدهم، شماره 1، ص 52-33
11. حافظ نیا، محمدرضا و قادری حاجت، مصطفی (1400) عدالت فضایی/عدالت جغرافیایی ابعاد نظری و کاربردی، انتشارات سمت در دست چاپ، تهران
12. خیابانی، مریم(1399) در باب شهر عدالت محور، ماهنامه کوچه جمعیت خیریه غدیر، سال ششم، شماره سی و سوم
13. داداش پور، هاشم؛ الوندی پور، نینا (1395) عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، دوره ۲۱، شماره3،صص 80-67
14. رفیعیان،مجتبی؛ قاسمی، ایرج؛ نوذری، ایرج (1398) صورت بندی جدید از مفهوم گفتمان عدالت فضایی چارچوبی برای تحلیل شهر تهران، دانش شهرسازی، دوره دوم، شماره دوم، ص 44-21
15. رهنما، محمد رحیم؛ احمدی پور، زهرا،(1382)، درجه بندی نظام تقسیمات کشوری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره70و69،ص48-35
16. سعیدی، عباس(1391) مفاهیم بنیادین در برنامه ریزی کالبدی ـ فضایی(بخش نخست)، فصلنامه برنامه ریزی کالبدی ـ فضایی سال اول ـ شماره اول ـصص 26-9
17. سوجا، ادوارد،(1396) دیالکتیک اجتماعی-فضایی، ترجمه نرگس خالصی مقدم، فضا و دیالکتیک ، شماره 3
18. عاملی، عاطفه،(1382)، تعیین مرکزیت واحدهای اداری-سیاسی براساس تحلیل همگنی شرایط اجتماعی و دسترسی ها با استفاده از سنجش دور و GIS (مطالعه موردی، کرج)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به راهنمایی زهرا احمدی پور ،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
19. فرجی راد خدر، کاظمیان غلامرضا، رکن الدین افتخاری عبدالرضا.( ۱۳۹۲)آسیب شناسی سیاستهای توسعه منطقهای در ایران از دیدگاه رویکرد نهادی. فرایند مدیریت و توسعه; دوره ۲۶، شماره (۲) ،صص۵۸-۲۷
20. فرید یحیایی، علی(1399) کارایی اقتصادی، عدالت اجتماعی، رفتار اخلاقی، ماهنامه کوچه جمعیت خیریه غدیر، سال ششم، شماره سی و سوم
21. قادری حاجت ، مصطفی (1393) طراحی الگوی سنجش عدالت فضایی در کشورها. مطالعه موردی ایران، رساله دکترا رشته جغرافیای سیاسی به راهنمایی محمد رضا حافظ نیا دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران
22. قانون تقسیمات کشوری(1392) وزارت کشور، دفتر تقسیمات کشوری
23. کاتوزیان، ناصر،،(1379) مجموعه مقالات گامی به سوی عدالت ، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران
24. کریمی پور، یداله و عارف، محمدرضا،(1395)،نقش سازماندهی سیاسی فضا در توسعه متوازن منطقه ای مورد مطالعه:بندر چابهار،نهمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران و اولین همایش انجمن جغرافیا و برنامه ریزی مناطق مرزی ایران،زاهدان،https://civilica.com/doc/733525
25. متقی ، افشین؛ عبداله پور، محمد رضا(1398) نگرشی نو به ژئوپلیتیک خاورمیانه(بنیان ها ، نظریه ها و کنشگران) ، انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران، تهران
26. معین، محمد (1371) فرهنگ معین جلد 2 ، چاپ هشتم،انتشارات امیرکبیر، چاپ هشتم
27. میرشکاران، یحیی،(1386)، تحلیل عوامل موثر بر ناپایداری مرزهای تقسیمات کشوری ایران پس از انقلاب اسلامی(سطح شهرستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی به راهنمایی زهرا احمدی پور،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
28. مومنی، حسن(1397) شرح واژگان علم جغرافیا در روابط روستایی- شهری، جغرافیا و روابط انسانی، دوره1، شماره3، صص 31-1
29. هاروی، دیوید (1395) فضا به سان یک کلیدواژه، ترجمه نرگس خالصی مقدم ،فضا و دیالکتیک، ص 19-1
30. Elden,Stuart,(2009), Space 1, International Encyclopedia of Human Geography, pp262-267
31. Soja, Edward W, (1970), the polilical organization of space, Assoclation of Amercan Geographers, commission on college geography Washington, D. c. 20036
32. Soja Edward W., (2008) The city and spatial justice, Paper prepared for presentation at the conference Spatial Justice, Nanterre, Paris, March 12-14, 2008. www.jssj.org.
33. Uwayezu, Ernest. de Vries, Walter T,(2018), Indicators for Measuring Spatial Justice and Land Tenure Security for Poor and Low Income Urban Dwellers, Land, pp1-34
34. Williams, Justin,(2013), Toward a Theory of Spatial Justice, Paper presented at the Annual Meeting of the Western Political Science Association Los Angeles, CA, pp 1-24