ارائه شاخص‌های آمایش مراکز و استقرارگاه‌های نظامی؛ مطالعه موردی: استان کرمانشاه

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 استادیار جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
آمایش سرزمین؛ طبقه‌بندی فعالیت انسان در فضای جغرافیایی است تفکری است که تمامی جنبه‌های توسعه یک کشور را مدنظر قرار می‌دهد، یک برنامه‌ریزی استراتژیک و راهکار کاملا جغرافیایی برای توسعه پایدار کشورها است. اهمیت این موضوع برای استان کرمانشاه در همسایگی کشور عراق بیشتر می‌باشد زیرا وجود طیف گسترده‌ای از تهدیدات بالقوه و بالفعل در دو کانون عراق و اقلیم کردستان سبب شده اجرای هرگونه طرح آمایشی با تحلیل اوضاع امنیتی پیرامون مرز همراه باشد. تحقق این امر، نیازمند شناخت امکانات ژئواستراتژیکی، تحلیل محیط پیرامونی، دسته ‌بندی انواع تهدیدات و شناسایی منبع و منشا آن‌ها است. این مقاله نیز با این هدف یعنی ارائه شاخص‌های آمایش مراکز و استقرارگاه‌های نظامی استان کرمانشاه و با روش توصیفی- تحلیلی انجام‌گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها به‌صورت اسنادی و کتابخانه‌ای بوده و بدین منظور داده‌های موردنیاز در محدوده موردنظر از اسناد و منابع مکتوب گردآوری شدند، روش تجزیه‌و تحلیل یافته‌ها نیز به صورت تحلیل محتوی بوده است. نتایج بررسی‌ها نشان داد که آمایش مراکز و استقرارگاه‌های نظامی در استان کرمانشاه خیلی جامع و کارآمد نیست، دارای رویکرد سنتی است و بدون توجه به شاخص‌های طبیعی، انسانی و مبادی تهدید انجام گرفته است لذا تاثیر چندانی در اثربخشی طرح‌ها، کاهش آسیب‌ پذیری‌ها و افزایش قابلیت‌های دفاعی نخواهند داشت و با مسائلی همچون بی‌توجهی به تهدیدات داخلی و خارجی، ساماندهی نامتعادل فضایی در نحوه استقرار و مکان‌یابی مراکز نظامی، تمرکز بیش‌ از حد اماکن و مراکز سیاسی، اداری، جمعیتی، صنایع و تاسیسات مهم در مرکز استان کرمانشاه و... مواجه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پاشا زاده، منوچهر؛ سیدین، افشار و پارسایی مقدم، مهدی. (1396). تحلیل نقاط بهینه استقرارگاه‌های نظامی برمبنای ملاحظات دفاعی- امنیتی با استفاده از GIS (مطالعه موردی: استان اردبیل). فصلنامه مدیریت انتظامی، سال هفدهم، شماره 2، تابستان 1396، صص 23-51.
2. پورمحمدی، محمدرضا و ملکی، کیومرث. (1395). پدافند غیرعامل؛ استراتژی‌های توسعه و امنیت منطقه شهری. تهران:انتشارات موسسه نشر شهر با همکاری معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، چاپ اول زمستان.
3. پوری رحیم، علی‌اکبر و شهردار، شهاب‌الدین. (1390). ملاحظات مکان‌ یابی و آمایش دفاعی در سازه‌های مدفون. مجموعه مقالات سومین همایش ملی پدافند غیرعامل، دانشگاه ایلام، 8 الی 8 اردیبهشت‌ ماه.
4. جلالی فراهانی، غلامرضا. (1391). چهار گفتار در باب پدافند غیرعامل، تهران: انتشارات نقش یاس.
5. حافظ نیا، محمدرضا. (1379). ژئوپلیتیک جدید ایران در جهان پس از جنگ سرد، مجموعه مقالات جغرافیا و کاربردهای دفاعی امنیتی. پژوهشکده علوم دفاعی دانشگاه امام حسین(ع).
6. حافظ نیا، محمدرضا. (1381). رابطه متقابل امنیت و دفاع با آمایش سرزمین؛ مجموعه مقالات آمایش و دفاع سرزمینی. تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین(ع).
7. چوخاچی زاده مقدم، م. ب. آمایش و دفاع سرزمینی. مجموعه مقالات آمایش و دفاع سرزمینی، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین(ع)، ۱۳۸۱.
8. ربیعی، علی. (1383). مطالعات امنیت ملی، مقدمه‌ای بر نظریه‌های امنیت ملی در جهان سوم. چاپ دوم، انتشارات: وزارت امور خارجه.
9.رهنمایی، م. ت. آمایش سرزمین و کاربردهای دفاعی. مجموعه مقالات آمایش و دفاع سرزمینی، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین(ع)، ۱۳۸۱.
10. زرقانی، هادی و اعظمی، هادی. (1390). تحلیل ملاحظات نظامی- امنیتی در آمایش و مکان گزینی مراکز و استقرارگاه‌های نظامی با تاکید بر استان خراسان رضوی. مجله برنامه‌ریزی و آمایش فضا، شماره 18.
11. سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی استان کرمانشاه. (1396). مطالعات طرح آمایش استان کرمانشاه. سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی استان کرمانشاه، کرمانشاه.
12.سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی استان خراسان رضوی. (1388). مطالعات طرح آمایش خراسان رضوی. سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی خراسان رضوی، خراسان رضوی.
13. سالاری فر، م. پدافند غیرعامل در آمایش استقرار صنایع نظامی. مجموعه مقالات آمایش و دفاع سرزمینی، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین(ع)، 1381.
14. سالنامه آماری استان کرمانشاه. (1395).
15. سهامی، حبیب‌الله. (1386). آمایش و مکان ‌یابی. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
16. شیخ‌زاده، رجبعلی؛ محمدی، مهدی؛ دهباشی، مهدیه و حسینی، سید رفیع. (1391). جنگ نرم و جایگاه پدافند غیرعامل در آمایش. اولین همایش ملی توسعه سواحل مکران و اقتدار دریایی ج.ا.ایران، 28 الی 30 بهمن‌ماه، کد مقاله 1196.
17. عزتی، عزت‌الله و میرزایی پور، هوشنگ. (1390). بررسی مناطق مرزی استان کرمانشاه با عراق و نقش آن در اهداف استراتژیک ایران. فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره چهارم، پاییز، صص 19-33.
18. عندلیب، علیرضا. (1380). نظریه پایه آمایش مناطق مرزی. تهران، دوره عالی جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
19. کاظمی، شکرالله و امیری، غلامرضا. (1388). راهنمای مدیریت انتظامی استان کرمانشاه. تهران: نیروی انتظامی ج.ا.ایران، معاونت آموزش ناجا، اداره کل منابع و متون درسی، 1388.
20. کریمی پور، یدالله. (1379). ایران و همسایگان منابع تنش و تهدید. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت‌معلم.
21. ملکی، کیومرث. (1391). ارزیابی و تحلیل آسیب‌ پذیری کاربری‌های حساس شهر تبریز از منظر پدافند غیرعامل با تاکید بر بحران زلزله با استفاده از GIS. طرح تحقیقاتی همکاران بخش دفاعی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، بهار.
22. موحدی نیا، جعفر. (1386). اصول و مبانی پدافند غیرعامل. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر.