استادیار گروه جغرافیا، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران ، golkarami.a@lu.ac.ir
چکیده: (21 مشاهده)
موقعیت ژئوپلیتیک هر کشوری نقش مهمی در قبض و بسط سیمای آمایشی آن دارد و میتواند بهعنوان یکی از عوامل جهتدهندۀ سازماندهی فضای توسعه، موجد تعادل یا ناتعادلی سرزمینی در قلمرو ملی شود. ارتباط بلافصل ژئوپلیتیک با تأمین امنیت کشور منشأ شکلدهندۀ نوع رویکرد آمایش سرزمینی آن است. در کشور ایران هم امنیت متأثر از موقعیت ویژۀ ژئوپلیتیک و تحولات بیرونی بوده و بقای ملی و امنیتمحوری بهعنوان دغدغۀ دائمی کارگزاران یکی از عوامل نقشآفرین در ناتعادلی فضای توسعه ملی بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی بهدنبال پیدا کردن عوامل ژئوپلیتیکی است که در تهدیدنگری به فضای توسعه نقشآفرین است و سپس فرایند کاربست آنها را بر آمایش سرزمین کشور ایران تبیین میکند. نتایج پژوهش گویای آن است عوامل برآمده از موقعیت ژئوپلیتیک کشور بهویژه در دو سدۀ اخیر با برجستهسازی امنیت بهصورت نرمافزاری در بستری نهادی و ساختاری یکی از عوامل مهم ناتعادلی فضایی و منطقهای در قلمرو ملی بودهاند. بهنحوی که به قبض سیمای آمایشی کشور منجر شده و فضای توسعۀ ملی را بهصورت تحمیلی «دروننگر» و «مرکزگرا» کرده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
آمایش سیاسی فضا دریافت: 1403/9/4 | ویرایش نهایی: 1404/2/4 | پذیرش: 1403/11/3 | انتشار: 1404/2/10