1- گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، e_ahmadi@modares.ac.ir
چکیده: (6596 مشاهده)
در حقیقت، اصل اساسی برای اندیشه "ملیگرایی"، حاکمیت ملی و دفاع از یکپارچگی سرزمینی است؛ از این رو هر عامل بیرونی که بخواهد اصول را به هر بهانهای نقض کند، "ملیگرایی" بهعنوان یک اندیشه سیاسی یا ایدئولوژی حکومت، ضامن استقلال و یکپارچگی ملی و سرزمینی است. میان "قلمروسازی- گستری" و کُنش- واکنشهای "ملیگرایانه" رابطه وجود دارد؛ معمولاً نمود این ارتباط به دو حالت است؛ در درجه نخست، کشورها از مولفههای انگیزشی "ملیگرایی" در راستای دفاع از حاکمیتِ قلمرو و سرزمین (در برابر تجاوز سایر کشورها)، بهره میبرند و در حالت دوم، آنها (حکومتها) در رقابت و نزاعهای بیرونی خود با سایر دولتهای رقیب یا دشمن بر سر "قلمرو"، از این حسِ قدرتمند در جهت عمل یا غرض توسعهطلبانه خود به اشکال "قلمروسازی" و "قلمروگستری" بهره میبرند. دریاها و اجمالاً پهنههای آبی بهواسطه ارزشهای جغرافیایی (نظامی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی و غیره) که دارند، مورد توجه و علاقه بازیگران سیاسی (حکومتها و دولتها) هستند. از این رو، "قلمروسازی- گستری" که در درجه نخست، یک اصل ژئوپلیتیکی است بهواسطه این ارزشهای جغرافیایی است.
ملیگرایی بهعنوان یک نیروی قدرتمند، یکی از شیوههایی است که دولتها برای حفظ، بهرهبرداری و کسب ارزشهای جغرافیایی (منابع جغرافیایی قدرت در پهنههای آبی و خشکی)، در جهت اعمال "قلمروسازی- گستری" خود از آن بهره میبرند. پژوهش براساس ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی محسوب میشود. اطلاعات پژوهش به شیوه اسنادی و با مراجعه به منابع معتبر گردآوری شده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
آمایش سیاسی فضا دریافت: 1396/10/9 | پذیرش: 1397/2/20 | انتشار: 1398/9/17