جستجو در مقالات منتشر شده
۳ نتیجه برای مختاری هشی
حسین مختاری هشی، امین مرادی،
دوره ۳، شماره ۲ - ( بهار ۱۴۰۰ )
چکیده
ایران از نظر موقعیت جغرافیایی در کمربند خشک کره زمین قرار گرفته است که این امر موجب کمبود طبیعی آب در کشور شده است. ایرانیان از دیرباز برای کنار آمدن با این امر، دست به اقداماتی نظیر احداث قنات، آب بند و آب انبار و... در بیشتر مناطق کشور زدهاند. با مرور زمان، افزایش جمعیت و گسترش فعالیتهای کشاورزی، صنعتی و خدماتی نیاز به استفاده از آب را افزایش داده است و در کنار این امر، توزیع نامتعادل فعالیت‌ها و جمعیت در پهنه کشور در اغلب موارد پدیده طبیعی کمبود آب را تبدیل به پدیده انسانی و مدیریتی بحران آب کرده است که در نتیجه آن فشار مضاعفی به منابع آب وارد میشود و در این بین شاید به‌توان محیط زیست و اکوسیستمهای طبیعی را اولین قربانیان خاموش این وضعیت محسوب کرد که مداخلات انسانی باعث قطع یا کاهش شدید حقابه آنها میشود و متعاقب بحران آب، انواع و اقسام بحرانهای زیست محیطی اتفاق میافتد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی آثار و تبعاتی که بحران آب بر محیط زیست کشور بر جای میگذارد، می‌پردازد. یافته‌های تحقیق مصادیقی از این وضعیت در گوشه و کنار کشور را به نمایش میگذارد. بهطوری که بحران آب در ابعاد گوناگونی محیط زیست و اکوسیستمهای طبیعی را در کشور تخریب کرده و تبعات جبران ناپذیری بر جای گذاشته است.
مهرداد باقری، حسین مختاری هشی، امیر گندمکار، احمد خادم الحسینی،
دوره ۴، شماره ۴ - ( پاییز ۱۴۰۱ )
چکیده
ایران از نظر موقعیت جغرافیایی در کمربند خشک کره زمین قرار گرفته است و این امر کمبود طبیعی آب را در پی داشته است. استان اصفهان در مرکز کشور با میانگین بلند مدت بارش سالانه حدود ۱۵۰ میلی‌متر دچار محدودیت شدید منابعی آب است ولی بدون توجه به این امر از حدود نیم قرن گذشته مصرف آب در استان افزایش بسیار زیادی داشته است که به مرور زمان موجب تشدید عدم تناسب منابع و مصارف آب شده است. این امر باعث شده است تا مصرف‌کنندگان مختلف با حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق چه به صورت مجاز و چه غیر مجاز سعی در جبران بخشی از این عدم تناسب با استفاده از منابع آب زیرزمینی نمایند. این رویه باعث شده است تا از مجموع ۳۵ دشت استان، ۲۷ دشت در وضعیت ممنوعه و یا ممنوعه بحرانی قرار گیرند. تخلیه مداوم منابع آب‌های زیرزمینی و عدم تجدید آنها باعث افت سطح آنها و سپس بروز پدیده فرونشت شده که به معنی تخریب دائمی سفرههای آب زیرزمینی میباشد. بهطوری که حتی در صورت وجود منابع آب کافی، این سفرهها دیگر قادر به نگهداری آب نمی‌باشند. این مسئله موجب میشود تا برای همیشه مهمترین بنیاد زیستی محل وقوع فرونشت‌ها که همان منابع آب است، از بین برود که به دنبال آن تبعات زیست محیطی، انسانی و سیاسی فراوانی بروز پیدا می‌کند. علاوه بر آن، در حال حاضر پدیده فرونشست بخشهای زیادی از زیرساخت‌های استان را تهدید می‌کند که به‌عنوان مثال می‌توان به زیرساخت‌های ارتباطی ملی نظیر جاده شهرضا در نزدیکی مهیار، جاده مشکات در نزدیکی کاشان، راه‌آهن بندرعباس- تهران در نزدیکی زواره، راه‌آهن اصفهان- شیراز در نزدیکی مهیار و مرودشت، فرودگاه اصفهان و همچنین سایر زیرساخت‌های صنعتی و مذهبی و تاریخی نظیر شهرک‌های صنعتی استان (شهرک صنعتی جعفرآباد کاشان، آران و بیدگل)؛ اماکن مذهبی و گردشگری (امامزاده آقا علی عباس، مجموعه نقش‌جهان، پل‌های تاریخی استان)؛ اماکن عمومی (ورزشگاه نقش‌جهان، مسکن مهر حبیب‌آباد) اشاره کرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی پدیده فرونشست زمین را با توجه به گستردگی، اهمیت و کشیده شدن دامنه آن به بافت مناطق مسکونی در استان اصفهان را به‌عنوان یکی از پیامدهای بحران آب، مورد بررسی قرار داده است و به دنبال نشان دادن ابعاد و تبعات گسترده این پدیده میباشد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد این پدیده تقریبا در تمام مناطق استان اصفهان در حال گسترش میباشد و نه تنها زیرساخت‌های ملی و استانی را تهدید می‌کند بلکه با از بین رفتن یکی از مهمترین بنیادهای زیستی یعنی سفرههای زیرزمینی آب، و ادامه حیات در استان را در ابعاد گوناگون تهدید می‌نماید و لازم است تدابیر عملی جدی در این حوزه اندیشیده شود.
دوره ۲۶، شماره ۱ - ( بهار ۱۴۰۱ )
چکیده
بخشهای زیادی از جهان به‌طور فزاینده با کمبود آب و سپس تبدیل آن به بحران مواجه هستند. بحران آب یک مسئله مدیریتی و حاکمیتی است و به‌عبارتی پدیده انسان‌ساخت میباشد. انسان همواره بر فضای جغرافیایی تأثیر میگذارد که کم و کیف آن اغلب تحت تأثیر نوع تفکر و اندیشه او میباشد. در سطح حکومتی از اندیشه جمعی و غالب انسانها که در برخورد با همه پدیده‌ها و عرصه‌ها ملاک عمل قرار می‌گیرد، به تفکر سیاسی و ایدئولوژی تعبیر میشود. نئولیبرالیسم یک ایدئولوژی است که در اواخر قرن بیستم و بیشتر در عرصه اقتصاد مطرح شده است. پژوهش حاضر در چهارچوب مبحث کلان سیاست و فضا، از دیدگاه تئوریک به‌د‌نبال بررسی تأثیر سیاستهای اقتصادی نئولیبرالیستی بر بروز یا تشدید بحران آب میباشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که برخی از مؤلفه‌های کلان نئولیبرالیسم نظیر خصوصی‌سازی، تولید غیرمتمرکز، مقررات‌زدایی و بی‌توجهی به نفع عمومی در قالب طیف وسیعی از اقدامات، سیاست‌ها و استراتژی‌ها می‌توانند در بروز بحران آب به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه ایفای نقش نمایند. این در حالی است که اتخاذ همین سیاست‌ها در کشورهای توسعه‌یافته منجر به عدم مواجهه آنها با بحران آب میشود چرا که در چهارچوب این ایدئولوژی تلاش می‌کنند تا ترجیحاً بخش آب‌بَر و ضد محیط زیستی فرایندهای تولید و فعالیتهای اقتصادی خود را به خارج از کشور و فضاهایی که از نظر مقررات محیط زیستی و ... ضعیف هستند، منتقل کنند.
